Jeśli czytałeś mój poprzedni wpis, to wiesz, że Unia Europejska jest zainteresowana stworzeniem jakichś wspólnych etycznych, organizacyjnych i prawnych ram rozwoju i wdrożenia sztucznej inteligencji, aczkolwiek okazuje to zainteresowanie w dość dziwaczny sposób. Na specyficznych wytycznych dotyczących wdrożenia SI godnej zaufania się nie skończyło. Grupa Ekspertów Wysokiego Szczebla ds. Sztucznej Inteligencji pracuje obecnie nad pilotażowym projektem praktycznej check- listy (listy kontrolnej) dzięki której ocenisz czy Twoja SI spełnia normy unijne.
OCENISZ CZY TWOJA SI SPEŁNIA NORMY UNIJNE DZIĘKI LIŚCIE KONTROLNEJ ?
Stworzona przez Grupa Ekspertów Wysokiego Szczebla ds. SI lista kontrolna liczy sobie 130 (sto trzydzieści) punktów i jest dostępna we wszystkich językach UE, w tym po polsku. Lista jest po prostu częścią wytycznych w zakresie etyki dotyczących godnej zaufania sztucznej inteligencji, o których pisałam już w poprzednim wpisie dotyczącym zasad wdrażania SI w Unii Europejskiej.
Jak podaje Grupa Ekspertów:
„ Lista kontrolna oceny ma na celu zapewnienie specjalistom w dziedzinie SI wskazań dotyczących procesu rozwoju, wdrażania i stosowania godnej zaufania sztucznej inteligencji ”.
Pytanie, co to konkretnie znaczy, prawda?
Żeby było ciekawiej, Eksperci zastrzegają już na wstępie, że dzięki liście kontrolnej nie ocenisz czy Twoja SI spełnia prawne normy unijne.
Pomyśl, masz 130 punktów, które musisz „odhaczyć” żeby sprawdzić czy Twoja SI do czegoś się nadaje, ale i tak wszystko może być psu na budę, bo w finale okaże się, że sztuczna inteligencja łamie przepisy UE. Gdzie w tym sens?
Poza tym, skoro nie Grupa Ekspertów i nie ich list kontrolna, to kto, w jaki sposób i kiedy konkretnie miałby oceniać czy wdrożenia lub rozwijanie sztucznej inteligencji jest zgodne z prawem czy nie? Na to pytanie nie ma odpowiedzi.
LISTA, KTÓRA NIE JEST LISTĄ I SPRAWDZA WYMOGI PRAWNE
A może jednak częściowo jest, bo : po pierwsze lista kontrolna tak naprawdę nie jest listą, a po drugie sprawdza wymogi prawne wdrożenia i stosowania SI. Nie wszystkie, ale jednak.
Czym zatem jest lista kontrolna? Na pewno nie prostą listą do odhaczania „spełnia – nie spełnia wymogu X”. Lista to tak naprawdę 130 pytań, które ściśle bazują na zasadach wdrożenia SI, o których pisałam wcześniej.
Tak naprawdę, każda z zasad wdrożenia SI w UE została po prostu „przetworzona” na pytania w liście kontrolnej. Lista nie jest wyczerpująca, ale i tak dość długa. I co tu kryć, trudna i do zastosowanie i do oceny czy faktycznie SI spełnia jej wymogi.
Pamiętaj, że jeśli chodzi o sztuczną inteligencję, to poruszamy się po omacku. I twórcy i wdrażający, i państwa, i potencjalne ograny nadzorcze, i wreszcie ustawodawcy. Nikt nie wie co z tego tak naprawdę wyjdzie i w jakim kierunku pójdziemy.
Oczywiście, to cholernie ekscytujące, bo poruszamy się po nieznanych wodach. No, jak co najmniej Kolumb.
Druga strona medalu jest taka, że to bardzo niebezpiecznie dla twórców i wdrażających SI. Dlaczego? Bo moim zdaniem w obecnym stanie prawnym dość łatwo będzie zarzucić, że dana sztuczna inteligencja łamie przepisy albo nie spełnia jakichś wymogów pranych. Pamiętaj, że obecnie prawo jest tworzone przez ludzi, dla ludzi. Pytanie brzmi czy i jak uda nam się przezwyciężyć to ograniczenie w stosunku do SI. Zwłaszcza tej zaawansowanej i samouczącej. A może się okaże, że to….wcale nie jest ograniczenie?
Wracając do listy kontrolnej, spora część pytań koncentruje się na tym czy Twoja SI spełnia wymogi praw podstawowych UE ( w uproszczeniu to takie unijne prawa człowieka) oraz przepisów o ochronie danych osobowych. Czyli żeby wdrożyć albo rozwinąć sztuczną inteligencję ocenisz czy spełnia unijne normy i przepisy w co najmniej tych dwóch obszarach. Wniosek? No jednak nie jest do końca tak, że lista kontrolna nie sprawdza czy SI jest zgodna z prawem czy nie.
JAK OCENISZ CZY TWOJA SI SPEŁNIA NORMY UNIJNE: PILOTAŻ
Lista kontrolna jest obecnie w fazie pilotażu i pierwszych efektów można się spodziewać na początku 2020r.
Grupa Ekspertów działa dwutorowo. Przede wszystkim zaprosiła do sprawdzenia jak lista kontrolna oceny SI działa w praktyce wszystkich, czyli można się było zarejestrować i uczestniczyć w badaniu. W tej części pilotażowego wdrażania listy kontrolnej oceny sztucznej inteligencji wzięło udział kilkaset firm i osób. Przy czym żeby się zarejestrować do udziału, niekoniecznie musiałeś być obywatelem UE albo firmą z siedzibą w UE. Obecnie rejestracja jest już zamknięta, a efekty programu pilotażowego unijna Grupa Ekspertów ma zaprezentować z początkiem 2020r. Dokładna data nie jest jeszcze znana.
Od siebie dodam tylko tyle, że jak dla mnie firmy z Polski i w ogóle Europy Centralnej, jakoś nie zainteresowały się programem pilotażowym. Wielka szkoda.
Jeśli nie jesteś zainteresowany teraz, to efekt będzie taki, że w przyszłości ocenisz czy Twoja SI spełnia normy unijne na podstawie listy kontrolnej, której w ogóle nie współtworzyłeś.
JAK OCENISZ CZY TWOJA SI SPEŁNIA NORMY UNIJNE: CZEGO SIĘ SPODZIEWAĆ. ZNAKI OSTRZEGAWCZE.
Sam „otwarty” proces pilotażowy to nie wszystko. Równolegle, Grupa Ekspertów zwróciła się do „reprezentatywnej grupy” z sektora prywatnego i publicznego zainteresowanej wdrożeniem i udoskonaleniem sztucznej inteligencji z prośbą o przetestowanie listy kontrolnej.
Oficjalnie pomył jest tak, że lista kontrolna oceny SI zostanie zmieniona na początku 2020r. w zależności od tego jaką informację zwrotną dostanie Grupa Ekspertów w programie pilotażowym. Z otwartej rejestracji jak i od „ reprezentatywnej grupy” firm. Niestety nie wiadomo do końca czy informacje z obu źródeł będą miały tę samą wagę w oczach ekspertów. Poza tym zwracam uwagę na sam skład grupy 52 ekspertów. Jeśli się wczytasz, dojdziesz do wniosku, że eksperci pochodzą głównie z krajów skandynawskich, Niemiec oraz Francji. Pozostali członkowie UE są reprezentowani marginalnie. Na przykład Europę Centralną reprezentuje bodajże jedyny przedstawiciel i jest nim Polak. Były ekspert Ministerstwa Cyfryzacji. To o wiele za mało jeśli chodzi o różnorodność. Poza tym, o wiele za mało na Polskę- kraj uchodzący za istne zagłębie informatyczne Unii Europejskiej. Warto się nad tym zastanowić.
I warto poczekać na efekty programu pilotażowego. Zobaczymy jak, i czy w ogóle, lista kontrolna się zmieni na początku 2020r.
Bo, to, że UE będzie próbowała możliwie najdokładniej kontrolować proces wdrożenia i udoskonalenie SI to pewne moim zdaniem. Przynajmniej na początku.
Pozdrawiam, Prawstoria
