PSIARZE WROGAMI PUBLICZNYMI NR 1 – NA SPACER Z PSEM BEZ SMYCZY ZA 5000 ZŁOTYCH GRZYWNY CZYLI STRACH SIĘ BAĆ – cz.2

PSIARZE WROGAMI PUBLICZNYMI NR 1 – NA SPACER Z PSEM BEZ SMYCZY ZA 5000 ZŁOTYCH GRZYWNY CZYLI STRACH SIĘ BAĆ – cz.2

Praworządność i zrozumienie.

Nawiązując do mojego poprzedniego wpisu, kwestie tego kiedy psy można wyprowadzać w tylko w kagańcu i na smyczy regulują regulaminy uchwalane przez rady poszczególnych gmin. Uchwalony regulamin jest aktem prawa miejscowego i obowiązuje na obszarze tej gminy, która go uchwaliła. Stąd zasady wyprowadzania psów na spacer będą się różnić między gminami.

Nasuwa się jednak logiczne pytanie, czy rady gmin mogą sobie w tych regulaminach uchwalać co im się tylko żywnie podoba a propos wyprowadzania psów na smyczy byleby tylko zapewnić, że psy nie będą stwarzać zagrożenia dla ludzi i zanieczyszczać terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.

Najłatwiej byłoby w ogóle zakazać spacerów z psami albo na przykład zakazać w regulaminie spacerowania z psami w określone miejsca. Brzmi sensownie, prawda, więc dlaczego żadna gmina jeszcze na to nie wpadła?

Otóż wpadła, i to nie jedna ( zresztą wciąż wpada) , tylko problem w tym, że na szczęście dla wszystkich miłośników psów, kreatywność rad gmin w tym zakresie jest jednak ograniczona przepisami. Kłopot w tym, że te przepisy trzeba jeszcze zinterpretować.

ZASADA PRAWORZĄDNOŚĆI – GMINIE NIE WOLNO WIĘCEJ NIŻ ZEZWALA JEJ PRZEPIS USTAWY

Nasza Konstytucja (swoją drogą bardzo ostatnio modny akt prawa)   w art. 7 formułuje zasadę praworządności. Brzmi to poważnie, ale sprowadza się do tego, że żaden akt prawa miejscowego nie może przekraczać upoważnienia ustawowego – czyli naszym regulaminem gmina reguluje tylko to, o co ustawa każe jej uregulować. Nic więcej. Regulamin nie może też w żaden sposób zmieniać przepisów prawa obowiązującego w całej Polsce ( tu dla porządku podaję do precyzujące zasadę praworządności artykuły Konstytucji – art.87 ust.2 oraz art.94). Zasada praworządności jest na tyle istotna w relacjach obywatel – administracja publiczna ( czyli rządowa i samorządowa), że została nawet powtórzona w zasadach postępowania w kodeksie postępowania administracyjnego. Art. 6 kpa stanowi, że „organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.”

Reasumując, gminy mogą regulować zasady wychodzenia z psami na spacer tylko w takim zakresie w jakim zezwala im na to UCzystGm , a jak już uregulują te spacery, to muszą sprawdzić czy aby te regulacje nie zmieniają czy stoją wręcz w sprzeczności nie tylko z UCzystGm, ale ze wszystkimi   przepisami obowiązującymi powszechnie na terenie całej Polski.

I tak, dla przykładu Rada Miasta Częstochowy w swoim „ Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Częstochowy” z dnia 19 marca 2015 r. (§ 9 ust. 1 pkt 4 regulaminu) zakazała „wprowadzania psów i kotów do budynków użyteczności publicznej, sklepów, lokali gastronomicznych, na place zabaw dla dzieci oraz na teren innych obiektów, w których właściciel bądź użytkownik taki zakaz wprowadził.”

Jak widać miasto Częstochowa podeszło do sprawy kompleksowo i zwartym frontem. Nie ważne czy dog niemiecki czy jakaś „ cziłała” za przeproszeniem albo też pies przewodnik. Nie wejdzie do budynku użyteczności publicznej i basta!. Przy okazji dostało się też kotom. Taki rykoszet. Swoją drogą ciekawe dlaczego zakaz nie obejmował innych zwierząt, na przykład świnek morskich czy królików i co na to wszystko bezdomne, dzikie koty?

Wracając do tematu , czyli zakazu wprowadzania psów i kotów do budynków na określone tereny, dopiero w kwietniu 2017 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach o stwierdzenie nieważności § 9 ust. 1 pkt 4 regulaminu. Sąd przyznał rację RPO. Powołał się na zasadę praworządności uznając, że rada gminy wyszła znacznie poza zakres regulacji jaki wyznaczył jej ustawodawca w art.4 UCzystGm. Ust. 2 tego przepisu stanowi zamknięty katalog, w którym ustawodawca wyliczył wszystkie kwestie mogące być ujęte w regulaminie. Tymczasem, żaden przepis art.4 nie upoważnia rady gminy do formułowania zakazu wprowadzania psów i kotów na określone tereny. Art.4 ust 6) upoważnia rady gminy jedynie do takiego ustalenia sposobu postępowania ze zwierzętami domowymi, by ich pobyt na terenie przeznczonym do wspólnego użytku nie był uciążliwy ani nie zagrażał przebywającym tam osobom. Sąd wskazał też, że podstawę do wydania aktu określającego zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej stanowić mogą przepisy art. 40 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, a zatem brak jest podstaw do wywodzenia, że kwestia ta może zostać unormowana w regulaminie utrzymaniu czystości i porządku w gminie.

Powtórzmy raz jeszcze: rada gminy nie może regulować regulaminem porządkowym niczego dotyczącego wychodzenia na spacer z psem ponad to, na co wyraźnie pozwala jej ustawa UCzystGm. Nie może wyjść poza kwestie wyraźnie wyliczone w art. 4 ust 2.tej ustawy. Trzeba się dokładnie trzymać tego, co napisano w ustawie. Koniec i kropka.

No dobrze, a jak już trzyma się przepisów i reguluje zgodnie z wyliczeniem w UCzystGm, czy nic jej nie ogranicza i „hulaj dusza, piekła nie ma”? Co jeśli regulamin na przykład wprowadzi zapis, że z psami nie mogą wychodzić na spacer dzieci? Ostatecznie taki pomysł też ma sens.

I tutaj na scenę wkraczają jeszcze dwie zasady, które wiążą radę gminy : zasada proporcjonalności ( tę zostawiam sobie z konkretnymi przykładami na następny odcinek) i zasadę zrozumienia.

AKT PRAWNY MUSI BYĆ TAK ZREDAGOWANY ŻEBY JEGO PRZEPISY BYŁY ZROZUMIAŁE DLA PRZECIĘTNEGO ŚMIERTELNIKA

Większość z nas pokiwała w tym momencie znacząco głowami część puknęła się w czoło z „plaskacza” a część być może rzuciła w przestrzeń jakieś zdanie okraszone słowem „ zakręt” po łacinie.

Wiem, że to zdumiewające ,ale mamy w tym pięknym kraju nawet obowiązujące powszechnie przepisy, które tego wymagają, co więcej sądy się na te przepisy powołują. 20 czerwca 2002r. Prezes Rady Ministrów ( a był nim wtedy pan Leszek Miller) wydał rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie „Zasad Techniki Prawodawczej” ( Dz.U. 2002, nr 100, poz.908 ze zm). Dalej będę nazywała to rozporządzenie w skrócie „ZTP”. Rozporządzenie   jest aktem prawa powszechnie obowiązującym w Polsce i zwiera nakaz takiego redagowania przepisów, żeby przeciętny zjadacz chleba, który tym przepisom podlega rozumiał o co w nich chodzi. Trudno raczej przestrzegać prawa, którego się nie rozumie, prawda?

Zasada zrozumienia przepisów jest w 100% wiążąca dla rad gmin przy uchwalaniu regulaminów porządkowych. Właściciele i posiadacze psów muszą wiec rozumieć, czego się od nich na spacerach wymaga, za jakie zachowania będą ukarani, a co jest dozwolone.

Posłużmy się praktycznym przykładem, żeby lepiej zrozumieć o co chodzi. W sierpniu 2015 r. jedna z wielkopolskich rad gmin uchwalił regulamin porządkowy i wprowadziła w nim „nakaz wyprowadzania psów wyłącznie przez osoby dorosłe”. Ten przepis regulaminu został uznany za nieważny przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu 14 czerwca 2018r. ( sygn., akt IV SA/Po 431/18). Jednym z powodów uznania przepisu za nieważny był brak wyraźnego kryterium kogo należałoby uznać za osobę dorosłą a kogo już nie.  Żaden przeciętny śmiertelnik nie byłby w stanie ocenić czy jest już osobą dorosłą w myśl regulaminu czy też nią nie jest.

Dla porządku dodam jeszcze, że nakaz wyprowadzania psów „ wyłącznie przez osoby dorosłe” narusza też zasadę praworządności, ponieważ rada gminy zakazała regulaminem więcej niż zezwala jej ustawa. Pamiętajmy , że ustawa o ochronie zwierząt nakazuje jedynie obowiązek zapewnienia kontroli nad psem, a wszyscy się chyba zgodzą, że np. wysportowany 16-latek ma dużo większą kontrolę nad psem niż zniedołężniały staruszek. Taką argumentacją posłużył się też sąd uchylając ten przepis regulaminu.

No dobrze, ale co jeśli rada gminy idealnie trzyma się upoważnienia ustawowego i jasno komunikuje w regulaminie swoje oczekiwania? Czy mogłaby na przykład wprowadzić nakaz wyprowadzania psów wyłącznie na smyczy i w kagańcu?

O tym w następnym wpisie.

Pozdrawiam, Prawstoria

Wykaz ustaw:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997, Nr 78, poz. 483 ze zm)
2. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r.   o ochronie zwierząt (Dz.U. Nr 111, poz. 724 ze zm)
3. Ustawa z dnia 20 maja 1971 Kodeks Wykroczeń. (Dz.U. 1971 Nr 12, poz. 114 ze zm)
4. Ustawa z dnia 13 wrześniu 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2013 r. poz. 1399, ze zm)
5. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie „Zasad Techniki Prawodawczej” ( Dz.U. 2002, nr 100, poz.908 ze zm).